Waardevolle interieurs
In 2019 is gestart met een onderzoeksproject naar historische interieurs in de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk. Op grote schaal zijn interieurs bezocht en in beeld gebracht. Met het project vragen wij aandacht voor de schat aan interieurs, die zich nog in de regio bevinden en de verhalen die zij vertellen.
Het interieur gaat niet alleen om meubels, maar ook om:
- Plattegronden en structuren
- De manier waarop mensen zich door een pand heen bewegen
- Hoe een ruimte werd gebruikt
- En wat voor vloer-, wand- en plafondafwerkingen werden toegepast om de functie van het vertrek tot zijn recht te laten komen
Een interieur vertelt ons daarom veel over hoe onze voorouders woonden, werkten en leefden.
Verbinding door herinnering en herkenning
Het interieurproject in de Oost Achterhoek heeft ons geleerd dat historische interieurs mensen op verschillende manieren met elkaar verbindt. Enerzijds gaat het om delen van verhalen, van ervaringen en herinneringen aan interieurs. We herinneren ons vaak het interieur van een lagere school bijvoorbeeld nog goed of van een kroeg, of de pronkkamer waar we eigenlijk nooit zaten in het huis van opa en oma. Het zijn verhalen die het waard zijn om te koesteren en door te vertellen aan volgende generaties. Eigenaren weten vaak veel over de verhalen die zich hebben afgespeeld in hun huis, zij hebben veelal een bouwdossier aangelegd met rekeningen, bouwtekeningen en andere documenten en hebbende bouwgeschiedenis nagezocht. Anderzijds kunnen de interieurelementen zelf ook voor verbinding zorgen, bijvoorbeeld door gemeenschappelijke vraagstukken omtrent onderhoud of de context waarin het interieur is ontstaan. Bijvoorbeeld doordat het door eenzelfde ambachtsman of architect is gebouwd of ontworpen.
Het interieur als onderdeel van de regionale identiteit
Het is onze ambitie om in fase 2 van het interieurproject nog meer verhalen op te halen over de woon-, leef- en werkcultuur in de Achterhoek. Bovendien zijn tijdens het inventarisatieproject vele prachtige interieurs in kaart gebracht die het waard zijn om te delen met het grote publiek! Daarom staat de beleefbaarheid en zichtbaarheid de komende jaren centraal. Hoe we dat gaan doen? Dat wordt de komende tijd verder uitgezocht. Hierbij is natuurlijk aandacht voor de privacy van eigenaren.
Workshops
In het 2021 wordt een reeks workshops over het interieur voor eigenaren en beheerders van een historisch pand gehouden. In de workshops leren we over restauratietechnieken en gaan we aan de slag met ambachten die veel voorkomen in het Achterhoekse interieur. Thema’s die o.a. centraal staan zijn: hout-, schilder- en stucwerk, vloer- en wandtegels, kleurhistorisch onderzoek en duurzaamheid. De workshops zullen in de avond plaatsvinden en bestaan uit twee delen: een inhoudelijke introductie op het thema gevolgd door een praktijkoefening waarbij we zelf de handen uit de mouwen steken. Vanwege corona kunnen wij nu nog geen data vaststellen. Wij hopen in het nieuwe jaar de uitnodigingen te kunnen versturen.
Ondersteuning bij beheer, behoud en ontwikkeling
De uitdaging voor de komende tijd ligt vooral in het toekomstbestendig maken van een historisch interieur. Hoe vind je de balans tussen het behoud van de cultuurhistorische waarden van een interieur en de behoefte van de eigenaar om het interieur aan te passen aan de wensen van de huidige tijd? Hiervoor is een goede samenwerking nodig tussen eigenaren, gemeenten en professionals. Goede zorg voor een historische interieur raakt namelijk niet alleen eigenaren, maar ook gemeenten en professionals. We hebben elkaar nodig. De gemeente speelt hierin een belangrijke rol bij het faciliteren van voorlichting en het optreden als vraagbaak.
Interieurloket
Eigenaren kunnen met vragen over hun interieur bij de gemeenten terecht; zij kunnen deze zelf beantwoorden of de vragen doorspelen naar kundige partijen zoals het Gelders Genootschap of Monumentenwacht Gelderland. Daarnaast zullen de verhalen, maar ook de technische kant van behoud en ontwikkeling van historische interieurs, regelmatig terugkomen in voorlichtingsbijeenkomsten.
Jaarboek
Het Jaarboek van het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers stond in 2020 in het teken van het Oost Achterhoekse interieur. Het ECAL bood ons op deze manier een podium om het Oost Achterhoekse interieur bij een breder publiek onder de aandacht te brengen. In het Jaarboek is uiteraard aandacht voor de ontwikkeling het boerderij-interieur, maar ook voor andere gebouwtypen, zoals schoolgebouwen, (fabrikanten)villa’s, landhuizen en interieurs uit de wederopbouwperiode. Het Jaarboek is te koop in de boekhandel of via de website van Achterhoekse Boeken.
Afgelopen jaar verschenen bovendien artikelen in het Achterhoek Nieuws, Contactorgaan ADW van de Oudheidkundige Werkgemeenschap Aalten, Dinxperlo en Wish; Grols Verleden, van de Oudheidkundige Vereniging Groenlo; De Lichte Voorde van de Vereniging voor Oudheidkunde Lichtenvoorde; in het kwartaalblad Oer en in de nieuwsbrief van de Stichting Historische Behangsels en Wanddecoraties.
Digitale lezingen
De digitale lezingen over de historische interieurs kun je terugvinden op de website van het Gelderse Genootschap.
