Grensoverschrijdend

75 jaar Vrijheid

Dat Nederland vanuit de Achterhoek is bevrijd, raakt nog wel eens ondergesneeuwd. De geplande start van het programma op 29 maart 2020 markeerde het moment dat 75 jaar eerder Canadese troepen vanuit Duitsland Nederland binnentrokken. Megchelen en Dinxperlo zijn als eerste dorpen boven de grote rivieren bevrijd.

Zoals toen plaats voor plaats is bevrijd, was het de bedoeling om een vrijheidsestafette door de Achterhoek en Liemers te rollen, met in totaal meer dan honderd activiteiten. Veel muziek, festivals en evenementen waar jongeren actief bij betrokken zijn. Helaas kon een groot deel van de festiviteiten vanwege corona niet op de geplande manier plaatsvinden.

‘Samen vieren wij de vrijheid’. Het was de bedoeling om onder dit bindende motto in de Achterhoek en Liemers stil te staan bij het einde van de Tweede Wereldoorlog, 75 jaar geleden. Bij de festiviteiten was veel plaats ingeruimd voor bijeenkomsten en activiteiten met de Duitse buren. We wilden samen vieren dat we al 75 jaar in vrede en vrijheid leven, want dat is niet vanzelfsprekend.

De bijzondere Vrijheidskrant die in het kader van 75 jaar Vrijheid is verschenen vindt u via > achterhoek.nl

Door de pandemie moest op het laatste moment een groot aantal activiteiten worden gecanceld. Maar gelukkig kon een aantal zaken wel doorgang vinden.

Bloeiende grens

Zo bloeide de grens tussen Dinxperlo en Suderwick om de vrede te vieren. 27 Duitse en Nederlandse kinderen in de leeftijd van ongeveer 6 tot 10 jaar hebben aan de Keupenstraat tussen de daar geplaatste 12 grenspalen  – midden op de grens – 3500 bloembollen geplant. Later zijn er nog eens 15.000 bollen erbij gekomen: tulpen, narcissen, krokussen, blauwe druifjes, boshyacinten, kievitsbloemen, allium, keizerskronen en prairielelies.

De vier ‘Dinxperwickse’ verenigingen, Heimatvereniging Suderwick, Stichting Bewaar ‘t Olde Dinxperlo, Dinxpers Belang en het Burgerinitiatief Dinxperwick, brengen naar aanleiding van de viering 75 jaar Vrijheid de grens, die door de overval van de Duitse Wehrmacht op Nederland op 10 mei 1940 op de meest brute manier werd geschonden, tot bloei.

Laat de bloemen spreken: „Een bonte bloemenzee moet uitdrukken dat men de verschrikkingen van de oorlog niet vergeet, maar dat de grens tegenwoordig geen hindernis meer is en men al heel lang over de grens heen goed met elkaar overweg kan.“ Het motto „75 jaar vrede en vrijheid SAMEN en MET ELKAAR“ betekent dat alle  bevrijd zijn van oorlog, vervolging en dictatuur.

Meer informatie? Bekijk de website: www.dinxperwick.info

Bevrijdingsroutes en exposities

Tijdens de lockdown werd er veel gewandeld en gefietst. Via www.achterhoek.nl/Bevrijdingsroutes konden bijvoorbeeld bevrijdingsroutes worden gedownload voor Dinxperlo en Aalten.

Twee exposities reizen langs alle deelnemende gemeenten, zowel in Duitsland als de Achterhoek. Beide hebben als centrale vraag: Wat is de waarde van vrijheid en hoe geven we deze door? In ‘Kind van de vrijheid’ en ‘Sporen van de vrijheid’ worden persoonlijke verhalen van toen verbonden met verhalen van nu.

Dinxperlo & Suderwick: Twee bijzondere buren

Het bijzondere van Dinxperlo (ca. 8.500 inwoners) en Suderwick (ca. 1.900 inwoners) is de nauwe burenband tussen een Nederlandse en Duitse plaats, die zo bijna niet voorkomt in Europa. De beide dorpen, ook wel liefdevol ‘Dinxperwick’ genoemd, grenzen onlosmakelijk aan elkaar en vormen een ruimtelijke eenheid. De dorpsgrens is tegelijk de landsgrens en loopt direct langs drie Nederlandse straten. Beroemd is de ‘Heelweg’ met zijn Duitse trottoirrand als grens. De Suderwicker, die daar aan de ‘Hellweg’ (de Duitse benaming) wonen, kunnen alleen via Nederlands grondgebied bij hun woningen komen – behalve wanneer ze te voet over het Duitse trottoir lopen.

De gemeenten Bocholt en Aalten werken grensoverschrijdend goed samen. Zo ook in een Internationale Adviescommissie, die gezamenlijk grensoverschrijdende vragen en problemen aanpakt. Veel verenigingen en mensen zetten zich vandaag de dag in om een goede grensoverschrijdende gemeenschap te zijn. ‘Dinxperwick’ ziet zich dan ook als proeftuin voor Europa.

Meer informatie? Bekijk de website: www.dinxperwick.info

In geen andere plaats in ons land heeft de grensligging zo’n grote invloed op het dagelijks leven als in Dinxperlo en Suderwick. Al eeuwen lang kende de grens veel verschillende gezichten. Van een 2,5 meter hoge prikkeldraadversperring met houten palen tot een straat waar de stoeprand de grens vormt. Duitsers en Nederlanders wonen hier als ‘naobers’ naast elkaar en delen lief en leed.

Hoewel winkelen aan de andere kant van de grens voor Dinxperloërs en Suderwickers de gewoonste zaak van de wereld is, kon je hier 100 jaar geleden een flinke boete of zelfs een celstraf voor krijgen. Smokkelen was streng verboden en de douane patrouilleerde regelmatig. Vooral in de oorlogsjaren werd volop illegaal handel gedreven.

Echte overblijfselen van de grens ontdekken bezoekers nog aan de voormalige officiële grensovergang aan de Heelweg. Al in 1920 stond er in de buurt een wachthuisje van de grenspost, het zogenaamde ‘Büdeken’. De moderne variant van het grenswachtershuisje brengt de geschiedenis aan de hand van informatieborden tot leven.

Een van de routes die de geschiedenis van 250 jaar grens onder de aandacht brengen is www.vvvaalten-bredevoort-dinxperlo.nl/Grensroute-250-jaar-grens

Verhalen over het leven aan de grens vindt u in het Grenslandmuseum in Dinxperlo. www.grenslandmuseum.nl

Museen im Grenzraum erleben.

Een mooi voorbeeld van grensoverschrijdende samenwerking, waarbij onderwijs wordt verbonden met het grensoverschrijdend culturele aanbod, vormen de onlangs ontwikkelde modules Museen im Grenzraum erleben.

Ulrike Schwarz, van de Bezirksregierung Münster, zegt het volgende over dit initiatief:

“Entlang der deutsch-niederländischen Grenze befinden sich eine Reihe von Museen, die sich Themen widmen, die häufig relevant sind für die Bevölkerung diesseits und jenseits der Grenze. Diese Themen werden aus unterschiedlichen Perspektiven wahrgenommen und bearbeitet. Die verschiedenen Deutungsmuster machen dann auch die kulturellen Unterschiede aus, die durch die andere Sozialisati on erworben wurden und handlungsleitend sind.

In diesem Sinne haben wir uns auseinandergesetzt mit dem Nationaal Onderduikmuseum in Aalten, mit dem Leben an der Grenze in Dinxperlo (NL) und Suderwick (D), mit dem Museum Villa Mondriaan in Winterswijk und mit dem Rijksmuseum Twenthe in Enschede. Weitere Museen werden folgen.”

Die in den Museen vorgefundenen Exponate und deren Aufb ereitung lassen sich im schulischen Zusammenhang gut unterschiedlichen Fächern wie Geschichte, Erdkunde, Kunst oder auch Musik zuordnen. Ein Blick in die jeweiligen Lehrpläne der verschiedenen Schulformen und Schulstufen legt nahe, unterrichtliche Auseinandersetzungen auf unterschiedlichen Niveaus und Schulstufen zu ermöglichen.”

Grenzeloos genieten

Winterswijk is door de Fietsersbond uitgeroepen tot de ‘Beste kleine fietsstad van 2020’. Via de fietspaden langs uitgestrekte weilanden, over verlaten landweggetjes, langs schilderachtige Scholtenboerderijen en kronkelige beekjes, ontdek je de mooiste plekjes van Winterswijk per fiets. Dat is grenzeloos genieten. Letterlijk en figuurlijk, want er zijn verschillende fietsroutes die de Duitse grens over gaan.

Via de winfred-app ontvangen bezoekers de verhalen van de regio op een interactieve manier. Alle verhalen zijn zowel in het Nederlands als het Duits beschikbaar en veel verhalen gaan over grensoverschrijdende thema’s. Lees hier meer informatie over de app: www.zakelijk.achterhoek.nl/winvred-app

Ook vanuit de gemeenten Aalten en Oost Gelre steken routes de Duitse grens over. Wandelend en op de fiets worden natuur, cultuur en erfgoed in het grensgebied verkend. Via 100% Winterswijk en Achterhoek Toerisme zijn tal van routes verkrijgbaar waarmee toeristen en inwoners het grensgebied kunnen beleven.

In het landschap zijn nog veel elementen te vinden die verwijzen naar de grensligging. Bijvoorbeeld de historische grenspalen, die je in het hele gebied kunt vinden.

Grenzhoppers

Grenzhoppers is een vrijwillig samenwerkingsverband van Nederlandse en Duitse gemeenten, bedrijven en sociaal-culturele organisaties in de grensregio Achterhoek-Borken.

Begin 2020 kende het netwerk 400 deelnemers. Het biedt een regionaal platform voor kennisdeling. Daarnaast faciliteert het de uitvoering van uiteenlopende grensoverschrijdende projecten en activiteiten. Er zijn periodieke thematische werkgroepen en grootschalige jaarlijkse netwerkevenementen. Hierbij wordt intensief samengewerkt met zowel lokale als regionale partners.

In de gemeente Aalten, Oost Gelre en Winterswijk is een functionaris aangewezen die als Grenzhopper werkzaam is en de samenwerking over de grens moet stimuleren, ook op het gebied van cultuur en erfgoed.

Meer informatie? Bekijk de website: www.grenzhoppers.eu